Cat-1

ΑΡΘΡΑ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΙ ΤΟΜΟΙ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Latest Posts


 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 12/3/2024


Ένας ακόμη γύρος πολιτικού διαλόγου ξεκίνησε χτες στην Άγκυρα. Ωστόσο τίποτα νέο δεν φαίνεται να προκύπτει, καθώς η Τουρκία επιμένει σε όλη τη βεντάλια των αντίθετων στο διεθνές δίκαιο αξιώσεών της.

Το μέγα ερώτημα είναι τι επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση. Θα μπορούσε βάσιμα να ισχυριστεί κανείς ότι η συζήτηση επί θεμάτων τα οποία δεν αναγνωρίζονται ως διαφιλονικούμενα από την ελληνική πλευρά, τροφοδοτεί αντικειμενικά τις τουρκικές επιδιώξεις. Με αυτή την έννοια είναι μάλλον προβληματικός ο νέος γύρος διαλόγου. Όχι βέβαια επειδή είναι κακό πράγμα ο διάλογος αλλά γιατί αυτός πρέπει να έχει μέθοδο (βήμα προς βήμα προσέγγιση) και ξεκάθαρο στόχο. Και ο στόχος δεν μπορεί παρά να είναι άλλος παρά ο σεβασμός και η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και η επίλυση της μοναδικής πραγματικής εκκρεμότητας δηλαδή της οριοθέτησης της υφαλικρηπίδας/ΑΟΖ. Προφανώς όμως ο στόχος αυτός δεν υπηρετείται, αφού στο τραπέζι τίθενται και άλλα ζητήματα.

Άρα για ποιο λόγο βρέθηκε η Ελληνίδα Υφυπουργός Εξωτερικών στην Άγκυρα; Πιθανολογώ ότι εντάσσεται στο γενικότερο κλίμα των “ήρεμων νερών” στο Αιγαίο που επιδιώκουν διακαώς να διατηρήσουν οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες έχουν εμπλακεί σε έναν εντεινόμενο ανταγωνισμό με τη Ρωσία και την Κίνα προσπαθώντας να διατηρήσουν και να επεκτείνουν τις ζώνες επιρροής τους. Γι’ αυτό βρίσκονται εξάλλου στην Ερυθρά Θάλασσα αλλά και συνεχίζουν να τροφοδοτούν την Ουκρανική ακροδεξιά κυβέρνηση. Παράλληλα όμως οι ΗΠΑ βρίσκονται στη δίνη οξυμένων εσωτερικών πολιτικών αντιθέσεων με αβέβαιη κατάληξη. Κατά συνέπεια τα “ήρεμα νερά” τα θέλουν περισσότερο από όλους οι ΗΠΑ.

Η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει στη γραμμή “προβλέψιμοι και δεδομένοι” σύμμαχοι του ΝΑΤΟ. Ο πρωθυπουργός βρέθηκε πρόσφατα στην Οδησσό ενώ ο Υπουργός Άμυνας μετέβη αυτοπροσώπως στη φρεγάτα που περιπολεί στην Ερυθρά Θάλασσα. Στο πρώτο ατόπημα προστέθηκαν άλλα δύο.

Υπάρχει κάποιο όφελος για τον ελληνικό λαό από αυτή την πολιτική; Νομίζω πως, αντίθετα, υπάρχουν πολλά μειονεκτήματα.

Πρώτο και σημαντικότερο, εκθέτει το λαό σε τεράστιους κινδύνους σε περίπτωση που η σύγκρουση στην Ουκρανία ή στη Μέση Ανατολή λάβει μεγαλύτερες ή και ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ήδη το στρατιωτικό προσωπικό που βρίσκεται στην Ερυθρά Θάλασσα έχει τεθεί στο μάτι του κυκλώνα.

Δεύτερο, στο όνομα των αμερικανικών “ήρεμων νερών” η χώρα μας αναγκάζεται να συζητά τις παράνομες τουρκικές αξιώσεις. Από άποψη διπλωματική περιέρχεται σταδιακά σε ολοένα και πιο δύσκολη θέση.

Τρίτο, δεν έχει καμιά πιθανότητα να λάβει ουσιαστική στήριξη από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αφού έχουν και οι δυο επανειλημμένα ξεκαθαρίσει ότι κρατούν “ίσες αποστάσεις”.

Τέταρτο, απομονώνεται διπλωματικά από ισχυρές χώρες όπως είναι η Κίνα και η Ρωσία εξαιτίας της τυφλής υποταγής στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς.

Η πολιτική αυτή οδηγεί σε αδιέξοδο. Η άμεση απεμπλοκή από τους πολεμικούς τυχοδικωκτισμούς είναι η μόνη οδός που μπορεί να διαφυλάξει την ειρήνη, την ευημερία και την κυριαρχία του ελληνικού λαού.



 

στο ειδικό ένθετο: Η ακτινογραφία της 50χρονης ΝΔ

Εφημερίδα των Συντακτών, 2-3/3/2024


Η δημοκρατία στη χώρα μας μεταλλάσσεται. Οι αλλαγές που συσσωρεύονται τείνουν να διαμορφώσουν μια πολύ διαφορετική κατάσταση από εκείνη που γνωρίζαμε μετά την πτώση της δικτατορίας και την υιοθέτηση του Συντάγματος του 1975. Το Σύνταγμα αυτό είχε βέβαια συντηρητικά χαρακτηριστικά τα οποία στηλιτεύτηκαν από ολόκληρη την τότε αντιπολίτευση, από την Ένωση Κέντρου μέχρι το ΠΑΣΟΚ και την Ενωμένη Αριστερά. Ωστόσο η δυναμική του λαϊκού κινήματος, που ξεπήδησε από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και μετά, βρήκε την αντανάκλασή της σε μια σειρά νομοθετήματα ιδίως του πρώτου μισού της δεκαετίας του 1980, όπως για παράδειγμα ο συνδικαλιστικός νόμος 1264/1982. Αυτό εκφράστηκε και στον ατελή εκδημοκρατισμό της αναθεώρησης του Συντάγματος το 1986.

Η δεκαετία του 1990 με την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων και τη δραστική αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο έδωσε τη δυνατότητα να καλλιεργηθεί ο μύθος περί “νίκης της δημοκρατίας”. Αλλά η πραγματικότητα κινήθηκε στην αντίθετη κατεύθυνση.



Τρεις περίοδοι


Από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα παρατηρείται στην ουσία μια ενιαία πορεία εξέλιξης της δημοκρατίας μας. Μπορούν να διακριθούν τρεις περίοδοι, κατά τις οποίες η ΝΔ ως κυβερνητικό κόμμα διαδραμάτισε μικρότερο ή μεγαλύτερο ρόλο.

Η πρώτη περίοδος ήταν αυτή της προετοιμασίας της συρρίκνωσης της δημοκρατίας. Στην περίοδο αυτή (περίπου 1990-2010) υπήρξε μια σχετικά αθόρυβη νομοθετική παραγωγή στη λογική της βήμα προς βήμα συρρίκνωσης της δημοκρατίας. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι η αντιτρομοκρατική νομοθεσία, η Συνθήκη Σένγκεν, η Europol που έθεσαν περιορισμούς και αλλοίωσαν το δημοκρατικό κεκτημένο στο ποινικό δίκαιο.

Κομβικό ρόλο έπαιξαν η Συνθήκη του Μάαστριχτ και στη συνέχεια η συναινετική (από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) αναθεώρηση του Συντάγματος του 2001 με την προσθήκη της ερμηνευτικής δήλωσης στα άρθρα 28 και 80. Τέθηκαν έτσι δομικοί περιορισμοί στη δημοκρατία. Το 80% περίπου των νόμων που ψηφίζονταν έκτοτε στη Βουλή ήταν υλοποίηση κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο σε αυτό το διάστημα δεν σημειώθηκε εμφανής, δραματική μεταβολή. Κάτι τέτοιο εξάλλου δεν ήταν εφικτό, καθώς η δυναμική της προηγούμενης περιόδου ήταν ακόμη ζωντανή. Δεν ήταν άλλωστε ούτε αναγκαίο, εφόσον η ανατροπή των κοινωνικών κατακτήσεων γινόταν ακόμη με δειλά, διστακτικά βήματα για τους ίδιους λόγους.

Η δεύτερη περίοδος συμπίπτει με την πρώτη δεκαετία της κρίσης (περίπου 2009-2019). Η άνοδος των λαϊκών αγώνων, τους οποίους γέννησε το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίστηκε με τα υπάρχοντα μέχρι τότε νομοθετικά εργαλεία. Εντάθηκε όμως το φαινόμενο της παραβίασης της ισχύουσας νομοθεσίας, όπου αυτή κατοχύρωνε δικαιώματα ή περιορισμούς στη δράση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους. Η παράνομη διάλυση συναθροίσεων, η παράνομη αστυνομική βία αποτέλεσαν κυρίαρχο φαινόμενο της πρώτης δεκαετίας της κρίσης. Παράλληλα, αξιοποιήθηκε ως εργαλείο εκφοβισμού και καταστολής η με ανοχή της κυβέρνησης παράνομη βία της ναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης.

Ο κύριος όμως μηχανισμός ήταν η επιβολή της εποπτείας και των Μνημονίων, τα οποία στην πραγματικότητα συγκρότησαν ένα οικονομικό παρα-Σύνταγμα και σήμαιναν στην πράξη την παραβίαση πολλών άρθρων του Συντάγματος. Το ίδιο το Κοινοβούλιο τέθηκε ουσιαστικά στο περιθώριο αφού οι εποπτεύοντες θεσμοί (ΕΕ, ΔΝΤ) επέβαλαν τις νομοθετικές ρυθμίσεις, που η πλειοψηφία του απλώς επικύρωνε. Στην ίδια λογική βρισκόταν η ακύρωση από την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος του Ιουλίου 2015.

Η τρίτη περίοδος ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας και συμπίπτει με την ανάληψη της διακυβέρνησης από το κόμμα της ΝΔ το 2019. Παρατηρείται έκτοτε η προσπάθεια βαθιών νομοθετικών αλλαγών, που εμπεδώνουν, ενισχύουν και επιταχύνουν περαιτέρω τις τάσεις που προϋπήρχαν. Την περίοδο αυτή γίνεται προσπάθεια μονιμοποίησης και εμβάθυνσης αλλαγών που συνιστούν ποιοτική οπισθοδρόμηση της αστικής δημοκρατίας σε αντιστοιχία με την κατεδάφιση του συνόλου των κοινωνικών κατακτήσεων που έχουν απομείνει. Η προσπάθεια αυτή έχει σαρωτικό χαρακτήρα αφού η κυβέρνηση αξιοποιεί όχι μόνο την πολιτική αδυναμία της μείζονος αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) αλλά και το γεγονός ότι η τελευταία παρέχει τη συναίνεσή της στα βασικά θέματα. Περίπου το 50% των κυβερνητικών νομοσχεδίων ψηφίζονται και από τα κόμματα αυτά.



Οι άξονες των αλλαγών


Οι παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν στις προηγούμενες περιόδους και αυτές που πραγματοποιούνται στην τρέχουσα περίοδο από την κυβέρνηση της ΝΔ μπορούν να ομαδοποιηθούν στους παρακάτω άξονες.

Α. Ο πρώτος άξονας περιλαμβάνει νομοθετικές επιλογές που περιορίζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Στο στόχαστρο ιδιαίτερα βρίσκονται οι συλλογικές ελευθερίες όπως η συνάθροιση και η απεργία. Παραδείγματα αποτελούν ο δρακόντειος νόμος για τις διαδηλώσεις (ν. 4703/2020), που προφανώς εισάγει περιορισμούς πέρα από εκείνους του άρθρου 11 παρ. 2 του Συντάγματος, η συρρίκνωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών με τον ν. 4808/2021, ο νόμος για την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, για την πανεπιστημιακή αστυνομία (ν.4777/2021), το δρακόντειο πειθαρχικό δίκαιο για τους φοιτητές (ν. 4957/2022), ο νέος Ποινικός Κώδικας.

Επιπλέον, ενισχύονται νομοθετικά αλλά και υλικοτεχνικά οι κατασταλτικοί μηχανισμοί του κράτους. Τα σώματα ασφαλείας, οι μυστικές υπηρεσίες αποκτούν μεγαλύτερες εξουσίες. Οι ένοπλες δυνάμεις εμπλέκονται στα ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας και πραγματοποιούν ακόμη και ασκήσεις αντιμετώπισης πλήθους1.

Συμπληρωματικά προς τις νομοθετικές αλλαγές παρατηρείται η πρακτική του εν τοις πράγμασι περιορισμού των συνταγματικά και νομοθετικά κατοχυρωμένων δημοκρατικών ελευθεριών, γενικότερα της συστηματικής παραβίασης των νόμων από την πλευρά της κυβερνητικής εξουσίας και των οργάνων της. Αυτό συμβαίνει όταν ο συσχετισμός των δυνάμεων δεν επιτρέπει ακόμη την αλλαγή των νόμων προς το αντιδημοκρατικότερο.

Εδώ ιδίως πρέπει να σημειωθεί ως παράδειγμα η παράνομη αστυνομική βία, που στην Ελλάδα είναι πάγιο φαινόμενο, αλλά έχει εξαιρετικά ενταθεί. Μια ξεχωριστή και ιδιαίτερα σοβαρή πλευρά είναι η παραβίαση του Συντάγματος από τους κυβερνώντες. Τέτοια φαινόμενα υπήρχαν σποραδικά και στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα η διέλευση των ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων από τη Θεσσαλονίκη το 1999 χωρίς τον ειδικό νόμο που ορίζει το άρθρο 27 παρ. 2 του Συντάγματος. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης έχουν γίνει πιο έντονα και συστηματικά, όπως είναι η ψήφιση των Μνημονίων, κάποια από τα οποία ψηφίστηκαν με χαμηλότερες του προβλεπόμενου πλειοψηφίες ενώ το περιεχόμενό τους παραβίαζε σειρά συνταγματικών διατάξεων ως προς τα κοινωνικά δικαιώματα. Η κυνική παραβίαση του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 με τη νομοθέτηση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι ένα ακόμη σκαλοπάτι στον επικίνδυνο αντισυνταγματικό, αντιδημοκρατικό κατήφορο.

Β. Ο δεύτερος άξονας αφορά την ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας και την υποβάθμιση του Κοινοβουλίου. Η διολίσθηση της πραγματικής εξουσίας από το Κοινοβούλιο στην κυβέρνηση δεν είναι καινούργιο χαρακτηριστικό της αστικής δημοκρατίας. Στην μεταπολιτευτική Ελλάδα εκφράστηκε με το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο που καθιέρωσε το Σύνταγμα του 1975 μετά την αναθεώρησή του το 19862. Η σημερινή περαιτέρω μετατόπιση πραγματοποιείται είτε άτυπα στην καθημερινή πρακτική είτε με τη συχνή έκδοση Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου είτε με νομοθετικές αλλαγές, όπως ο ν. 4622/2019 για το “επιτελικό κράτος”3.

Μια σύγχρονη μορφή περιορισμού των εξουσιών του Κοινοβουλίου στα κράτη μέλη της ΕΕ είναι η υιοθέτηση του λεγόμενου “χρυσού δημοσιονομικού κανόνα”. Βάσει αυτού θεσπίζεται ένας νεοφιλελεύθερης έμπνευσης μηχανισμός συρρίκνωσης των κοινωνικών δαπανών και των κοινωνικών δικαιωμάτων στο όνομα της αποφυγής των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Ελβετία έχει ήδη ενσωματωθεί στο Σύνταγμα ενώ για τις λοιπές χώρες ισχύει μέσω του ευρωενωσιακού δικαίου το οποίο έχει υπέρτερη νομική ισχύ από το εθνικό δίκαιο4. Τα Κοινοβούλια έχουν κατά κάποιο τρόπο δεμένα τα χέρια ώστε να μην υιοθετήσουν επιλογές εκτός του νεοφιλελεύθερου πλαισίου. Στην ίδια λογική ψηφίζονται νόμοι που δίνουν στις κεντρικές τράπεζες υπερεξουσίες και απόλυτη αυτονομία από το Κοινοβούλιο ακόμη και από την κυβέρνηση.

Γ. Ο τρίτος άξονας είναι η μετατόπιση του πολιτικού και κομματικού συστήματος προς περισσότερο συντηρητικές κατευθύνσεις. Τα παραδοσιακά αστικά κόμματα ενσωματώνουν στον πολιτικό τους λόγο και πράξη στοιχεία και πρόσωπα της ακροδεξιάς. Πρόκειται για πανευρωπαϊκό φαινόμενο αλλά η σημερινή ελληνική κυβέρνηση πρωτοπορεί στον τομέα αυτό.

Δ. Ο τέταρτος άξονας αφορά την υπονόμευση της ίδιας της λαϊκής κυριαρχίας, όπως αυτή κατοχυρώνεται συνταγματικά. Η παροχή δικαιώματος ψήφου σε απόδημους, που καμιά ουσιαστική βιοτική σχέση με την ελληνική πραγματικότητα δεν διαθέτουν, μπορεί να αποδειχθεί μηχανισμός υπονόμευσής της. Ακόμη περισσότερο, η υιοθέτηση και η πιθανή επέκταση της επιστολικής ψήφου διαμορφώνουν σύγχρονους συνθήκες δυνητικής νόθευσης της βούλησης του εκλογικού σώματος. Και εδώ η προεργασία είχε γίνει σε προηγούμενες περιόδους, εφόσον οι βασικές κατευθύνσεις είχαν υιοθετηθεί από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ κατά τη συναινετική αναθεώρηση του 2001 (άρθρο 51 παρ. 4) και υλοποιούνται σήμερα που ο συσχετισμός των δυνάμεων το επιτρέπει.

Δεν αποκλείεται στο μέλλον να επιχειρηθεί να νομοθετηθεί η ηλεκτρονική ψηφοφορία, που έχει ήδη επιβληθεί στα σωματεία και στην εκλογή των διοικητικών αρχών στα πανεπιστήμια. Η ηλεκτρονική ψηφοφορία θίγει τον πυρήνα της δημοκρατικής διαδικασίας και του Συντάγματος. Τούτο συμβαίνει όχι μόνο ή κυρίως επειδή τα ηλεκτρονικά μέσα μπορούν να είναι διαβλητά αλλά ιδίως επειδή η ηλεκτρονική ψήφος, όπως και η επιστολική, δεν διασφαλίζει ότι ο ψηφοφόρος είναι μόνος τη στιγμή της ψηφοφορίας. Κατά συνέπεια είναι ευάλωτος σε κάθε είδους πιέσεις και πελατειακά δίκτυα. Παραβιάζεται η μυστικότητα της ψηφοφορίας και μπορεί να επιστρέψουμε έτσι σε μια μοντέρνα εκδοχή της νόθευσης των εκλογικών αποτελεσμάτων.


Σιδερόφραχτη δημοκρατία και ολιγαρχία


Η ποιοτική οποσθοδρόμηση της δημοκρατίας δεν αποτελεί ελληνική ιδιοτυπία. Αντίθετα, χαρακτηρίζει την ιστορική περίοδο που διανύουμε. Με τη μια ή την άλλη μορφή, στον ένα ή άλλο βαθμό, με διαφορετική ίσως ένταση, το φαινόμενο είναι πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο.

Η τάση αυτή εξηγείται από το γεγονός ότι η οικονομική κρίση οξύνει στο έπακρο τις κοινωνικές ανισότητες, γεννά αναπόφευκτα δυσαρέσκεια και κοινωνικές αντιδράσεις. Ο πλούτος συσσωρεύεται σε ολοένα και λιγότερα χέρια. Αν πριν την κρίση το 1% του πλουσιότερου πληθυσμού του πλανήτη έλεγχε το 40% του παγκόσμιου πλούτου, σήμερα ελέγχει περισσότερο από το 50% και η τάση για συγκέντρωση του πλούτου εντείνεται. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και στην Ευρώπη το 53% του πληθυσμού είναι αναγκασμένο να μειώνει τις δαπάνες για διατροφή5.

Η κρίση είναι η ευκαιρία για μια γιγάντια αντιστροφή, η οποία καθίσταται εφικτή εξαιτίας του αρνητικού συσχετισμού δύναμης για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Στόχος είναι η πλήρης απαλλαγή από το σύνολο των κατακτήσεων του 20ού αιώνα, οι οποίες υπήρξαν καρπός της συγκρότησης και ανόδου του εργατικού κινήματος, των επαναστάσεων του αιώνα αυτού και της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης των λαών το 1945. Οι κυρίαρχες τάξεις στην Ελλάδα και αλλού επιχειρούν να απαλλαγούν από όλο το φορτίο των κατακτήσεων των λαών τόσο στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων όσο και στο επίπεδο της δημοκρατίας.

Οι συνθήκες αυτές δεν αποκλείεται να φέρουν εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Ακόμη και ακραιφνείς υποστηρικτές του καπιταλιστικού συστήματος προβλέπουν τέτοιες τεκτονικές αναταράξεις. Το ΔΝΤ για παράδειγμα προβαίνει σε ανάλογες προβλέψεις. Ήδη υπάρχουν πολλές ενδείξεις κοινωνικής και πολιτικής κρίσης σε διάφορες χώρες του κόσμου, και στην Ευρώπη6.

Γι’ αυτό οι κυρίαρχες τάξεις και στην Ευρώπη φροντίζουν να περιορίσουν τη δημοκρατία, να την καταστήσουν σιδερόφραχτη, να θωρακίσουν το οικονομικό σύστημα έναντι τέτοιων απειλών. Η σιδερόφραχτη δημοκρατία διατηρεί ωστόσο τον κοινοβουλευτικό μανδύα και τον ελεγχόμενο πολυκομματισμό. Αυτός της παρέχει ευρύτερες δυνατότητες νομιμοποίησης, η οποία είναι αναγκαία ειδικά στις χώρες της δύσης με αστικοδημοκρατική παράδοση. Διόλου τυχαία, η βιβλιογραφία των τελευταίων ετών βρίθει τίτλων που αναδεικνύουν το πρόβλημα: η δημοκρατία “πεθαίνει”, βρίσκεται στο “τέλος”, είναι “ασθενής” και άλλα παρόμοια7.

Έτσι και στη χώρα μας, η παραδοσιακή αστική δημοκρατία, όπως διαμορφώθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας, πρέπει να μεταλλαχθεί, επειδή παρέχει κάποια μέσα αντίστασης στο λαό. Αντικαθίσταται από τη σιδερόφραχτη δημοκρατία η οποία διευκολύνει την κυρίαρχη τάξη να κάμψει κάθε αμφισβήτηση των μέτρων ριζικής αναδιανομής του πλούτου σε βάρος των ασθενέστερων. Η συμβολή της ΝΔ είναι ιδιαίτερη καθώς παραδοσιακά, και προς το παρόν, είναι πιο στενά δεμένη με την εγχώρια ολιγαρχία. Έχει κατά συνέπεια τη δυνατότητα να προωθεί με περισσότερη συνέπεια και ορμή τις επιδιώξεις της.

Η αναχαίτιση και η ανατροπή της τάσης προς τη σιδερόφραχτη δημοκρατία, του ζοφερού αυτού άμεσου μέλλοντος είναι ανάγκη. Αλλά δεν μπορεί να γίνει από τις αντιπολιτευόμενες πολιτικές δυνάμεις που έχουν συμβάλλει λίγο ή πολύ στην πορεία αυτή. Αντίθετα, προϋποθέτει ένα εναλλακτικό, ριζοσπαστικό όραμα για τη δημοκρατία αλλά και για τη ριζική αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου σε όφελος των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων8.



1Βλ. περισσότερα Δ. Καλτσώνης, Δίκαιο, οικονομική κρίση και δημοκρατία, Αθήνα, εκδ. Τόπος, 2014, σελ. 183 επ.

2Βλ. Σ. Βλαχόπουλος – Ε. Χατζηβασιλείου, Διλήμματα της ελληνικής συνταγματικής ιστορίας, Αθήνα, εκδ. Πατάκη, 2018, σελ. 91, 332.

3Βλ. Ε. Βενιζέλος, Μαθήματα Συνταγματικού δικαίου, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, εκδ. Σάκκουλα, 2021, σελ. 516 επ.

4Βλ. E. - O. Βουβονίκος, “Δομικά στοιχεία του δημοσιονομικού δικαίου της ΕΕ. Η τάση εισαγωγής του “χρυσού δημοσιονομικού κανόνα” σε ευρωπαϊκά Συντάγματα”, Νομικό Βήμα, τ. 70, 2022, σελ. 1 επ.

5Βλ. Εφημερίδα των Συντακτών, 20/4/2023.

6“Οι λαοί θα ξαναβγούν στους δρόμους” κατά τον P. Boniface, Η γεωπολιτική του covid-19, Αθήνα, εκδ. Ροπή, 2020, σελ. 185 επ. Βλ. τις ίδιες τις επισημάνσεις της CIA στο Le monde en 2040 vu par la CIA, Εditions de Equateurs, 2021, σελ. 191 επ., 200. Βλ. και τις εκτιμήσεις των K. Schwab – T. Malleret, Η μεγάλη επανεκκίνηση, Αθήνα, εκδ. Λιβάνη, 2021, σελ. 92.

7Βλ. ενδεικτικά J. Keane, Σύντομη ιστορία της δημοκρατίας, Αθήνα, εκδ. Μεταίχμιο, 2023, σελ. 13-14.

8Βλ. ενδεικτικά Γ. Αυδίκος – Δ. Καλτσώνης (επιμ.), Το Σύνταγμα της Ελεύθερης Ελλάδας, Αθήνα, εκδ. Τόπος, 2022.

εφημ. ΠΡΙΝ, 25/2/204


Σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης εντείνονται αναπόφευκτα οι ανταγωνισμοί για την κυριαρχία, διανομή και αναδιανομή των σφαιρών επιρροής. Οι ΗΠΑ είναι ο πρωταγωνιστής αυτών των διαδικασιών. Η υποχώρηση της οικονομικής τους δύναμης τις τελευταίες δεκαετίες τροφοδοτεί την εσωτερική σύγκρουση, όπως αυτή εκφράζεται στα πρόσωπα των Μπάιντεν και Τραμπ, αλλά κυρίως, τροφοδοτεί την επιθετικότητά τους στο εξωτερικό. Οι ΗΠΑ αντιδρούν με τη λογική του πληγωμένου θηρίου. Επιχειρούν να ανακαταλάβουν το χαμένο οικονομικό έδαφος αξιοποιώντας τη συντριπτική στρατιωτική τους υπεροπλία.

Τρεις είναι οι βασικοί τους στόχοι. Ο πρώτος, σημαντικότερος και δυσκολότερος είναι η αναχαίτιση της ταχύτατης εξάπλωσης της οικονομικής επιρροής της Κίνας, η οποία επεκτείνεται ραδγαία στην Ασία, στη Λ. Αμερική και στην Αφρική. Ο δεύτερος στόχος είναι η συρρίκνωση της ρωσικής περιμέτρου, δηλαδή η συρρίκνωση της επιρροής που ασκεί η Ρωσία στην παραδοσιακή της ζώνη, ιδίως στις χώρες που προέκυψαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Ο τρίτος στόχος είναι η χαλιναγώγηση της Γερμανίας και της ΕΕ, η μεγαλύτερη πρόσδεση ή ίσως και η υποταγή της στις ΗΠΑ με ένα τρόπο. Η μέθοδος επίτευξης των στόχων είναι αντικείμενο συζήτησης και διαπάλης στο εσωτερικής της ολιγαρχίας των ΗΠΑ καθώς υφίστανται όχι μόνο διαφορετικές οπτικές αλλά και αντικρουόμενα τακτικά συμφέροντα.

Από τους τρεις στόχους μόνο ο τρίτος έχει προς το παρόν επιτευχθεί. Η εξώθηση της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία οδήγησε στη διακοπή της συνεργασίας Ρωσίας – Γερμανίας που τόσο ανησυχούσε τις ΗΠΑ. Οι άλλοι δυο στόχοι απέχουν πολύ από την εκπλήρωσή τους. O πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε ότι η Ρωσία έχει οικονομική και στρατιωτική δύναμη τουλάχιστον για να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα στην περίμετρό της, ενώ παράλληλα δημιούργησε προβλήματα στις ΗΠΑ και κυρίως στη Γαλλία στην Αφρική υποβοηθώντας κάποια πραξικοπήματα σε χώρες του Σαχέλ. Η Κίνα από την άλλη συνεχίζει απτόητη την εξάπλωση της οικονομικής και διπλωματικής της επιρροής.

Δεν είναι ακόμη σαφές αν οι ΗΠΑ το διάστημα μετά τις προεδρικές τους εκλογές θα ρίξουν το βάρος στο ένα ή στο άλλο μέτωπο, αν θα αποσυρθούν κατά κάποιο τρόπο από το Ουκρανικό για να ρίξουν το κύριο βάρος στη Μ. Ανατολή ή στην Κίνα και στον Ειρηνικό. Το βέβαιο είναι ότι οι αντιπαραθέσεις θα οξύνονται συσσωρεύοντας δεινά για τους λαούς, ακόμη και υπαρξιακούς κινδύνους για την ανθρωπότητα.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η ελληνική κυβέρνηση εμπλέκει ολοένα και περισσότερο τη χώρα στις πολεμικές περιπέτειες των ΗΠΑ στην Ουκρανία και στη Μ. Ανατολή. Οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι, όπως και τα οικονομικά βάρη που επωμίζεται ο λαός.

Γι’ αυτό, ανεξάρτητα από τυχόν διαφορετικές αποχρώσεις στις προσεγγίσεις, προέχει η σύμπλευση και συνεργασία όλων των λαϊκών δυνάμεων με κύρια αιχμή την πλήρη απεμπλοκή της Ελλάδας από κάθε πολεμική περιπέτεια (Ουκρανία, Μ. Ανατολή ή οπουδήποτε αλλού) και την έξοδό της από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Τα πλεονεκτήματα από μια τέτοια προοπτική θα είναι πολλά.

Πρώτο, δεν θα τίθεται άμεσα σε κίνδυνο η ειρήνη και η ασφάλεια του ελληνικού λαού, αφού η ελληνική επικράτεια καθίσταται μέσω της εμπλοκής στόχος κάθε λογής αντιποίνων.

Δεύτερο, θα είναι μια συμβολή στην προσπάθεια να μην απλωθούν παραπέρα οι φλόγες του πολέμου της Ουκρανίας ή της Μ. Ανατολής.

Τρίτο, θα είναι μια έμπρακτη αποδυνάμωση της στρατιωτικής προσπάθειας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.

Τέταρτο, η μη συμμετοχή της Ελλάδας θα συμβάλλει στον περιορισμό των οικονομικών επιπτώσεων (ακρίβεια, φτώχεια) που προκαλεί η εξάπλωση του πολέμου. Η όξυνση των αντιπαραθέσεων και η εξάπλωση των πολέμων οδηγούν σε νέα κούρσα εξοπλισμών, άχρηστων για την εθνική άμυνα αλλά χρήσιμων για τα σχέδια των μεγάλων δυνάμεων. Τους εξοπλισμούς αυτούς πληρώνει ήδη πανάκριβα και ο ελληνικός λαός.

Πέμπτο, ο ενωτικός αγώνας για πλήρη απεμπλοκή από τα σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ θα διαμορφώσει πιο ευνοϊκό το έδαφος για τους λαϊκούς αγώνες και την κοινωνική αλλαγή.



 


 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 22/2/2024


Η βάρβαρη επιχείρηση των κατοχικών δυνάμεων του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζεται. Με αφετηρία την κατάσταση στην Παλαιστίνη, εκδηλώνεται η όξυνση των διεθνών ατιπαραθέσεων σε όλα τα επίπεδα. Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή κινδυνεύει να μετατραπεί σε περιφερειακό και ίσως σε παγκόσμιο πόλεμο. Οι ΗΠΑ, και η στοιχιζόμενη μαζί τους ΕΕ, επιχειρούν να διασφαλίσουν την ηγεμονία τους στην ευρύτερη περιοχή. Η πραγματική τους αιχμή στρέφεται σε τελική ανάλυση ενάντια στην Κίνα, τους εμπορικούς δρόμους της οποίας επιχειρούν να ελέγξουν και, αν χρειαστεί, να φράξουν.

Η πολύπλευρη εμπλοκή της Ελλάδας στην επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή των υπηρετούντων στις ένοπλες δυνάμεις για μια υπόθεση που δεν σχετίζεται με την άμυνα της χώρας μας. Επιπλέον, η εμπλοκή της Ελλάδας θέτει άμεσα στο στόχαστρο τα ελληνικά εμπορικά πλοία, τα πληρώματα των οποίων καθίστανται στόχος των Χούθι ή όποιων άλλων. Ολόκληρος ο ελληνικός λαός και η ελληνική επικράτεια καθίστανται μέσω της εμπλοκής αυτής στόχος κάθε λογής αντιποίνων.

Η συμμετοχή της Ελλάδας και ακόμη περισσότερο η τυχόν εξάπλωση του πολέμου θα επιφέρει εκτόξευση της ακρίβειας και πρόσθετα οικονομικά βάση που θα κληθεί να πληρώσει ο μέσος εργαζόμενος. Παράλληλα θα οδηγήσει σε νέα κούρσα εξοπλισμών, άχρηστων για την εθνική άμυνα αλλά χρήσιμων για τα σχέδια των μεγάλων δυνάμεων, που και πάλι θα πληρωθούν πανάκριβα από τον Έλληνα φορολογούμενο.

Αντίθετα η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον να κρατήσει ουδέτερη στάση, να καλλιεργεί σχέσεις ειρήνης και φιλίας με όλους τους λαούς και τα κράτη. Η αποχή από κάθε είδους πολεμική ενέργεια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ θα ήταν μια σημαντική συμβολή στην προσπάθεια για διεθνή ειρήνη, για συνεννόηση στη βάση των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Θα έδινε το μήνυμα ότι οι λαοί δεν δέχονται να οδηγηθούν σε κάποιο μελλοντικό σφαγείο για χάρη των γεωστρατηγικών ανταγωνισμών.

Παράλληλα θα παρείχε στη χώρα μας μεγαλύτερα περιθώρια διπλωματικών ελιγμών. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι απομονωμένη από σημαντικές χώρες όπως είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ν. Αφρική, ευρύτερα οι χώρες της ομάδας BRICS.

Η απεμπλοκή της χώρας μας από την επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα θα έδινε επίσης ένα μήνυμα στις ΗΠΑ και στην ΕΕ ότι η Ελλάδα διαθέτει ανεξάρτητη πολιτική, δεν είναι χειραγωγήσιμη. Εξάλλου, η εμπειρία έχει δείξει ότι δεν βλέπει καμιά πραγματική στήριξη από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ έναντι της επιθετικότητας της Τουρκίας. Κι ας είναι προβλέψιμη και δεδομένη. Μόλις χτες η Τουρκία ξανάθεσε ζήτημα αποστρατικοποίησης 24(!) νησιών από Θάσο μέχρι Καστελόριζο και οι σύμμαχοί μας, για μια ακόμη φορά, σιώπησαν. Καιρός να αλλάξουμε ρότα.



 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 15/2/2024


Η επίσκεψη Ερντογάν στην Αίγυπτο, η πρώτη μετά από 12 χρόνια δεν προδιαγράφει απαραίτητα μια εύκολη, ευθύγραμμη πορεία καθώς υφίστανται σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δυο κράτη. Ωστόσο, δείχνει την αναζήτηση μιας ισορροπίας συμφερόντων, ενός modus vivendi ανάμεσα στις δυο χώρες παρά τις δύσκολες σχέσεις του πρόσφατου παρελθόντος.

Στη λογική του νεοοθωμανισμού, η Τουρκία έχει φιλοδοξίες περιφερειακής δύναμης. Δεν είναι μυστικό, ούτε καινούργιο. Με την επίσκεψη στο Κάιρο επιχειρεί να εισέλθει πιο δυναμικά στη Μέση Ανατολή, όπως έχει ήδη επιτύχει στην Αφρική. Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία, η οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας διευρύνεται. Ένας δείκτης είναι οι διπλωματικές της αποστολές που ανέρχονται σε 46 όταν η Κίνα διαθέτει 53, οι ΗΠΑ 49, η Γαλλία 46, ενώ οι τουρκικές επενδύσεις έχουν 60πλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι αδιάφορα αλλά εκ των πραγμάτων σχετίζονται με τη χώρα μας. Στο όλο ισοζύγιο ισχύος και στην αναζήτηση ισορροπιών και διανομής σφαιρών επιρροής εμπλέκονται οι ΗΠΑ, εμπλέκεται η Ανατολική Μεσόγειος και το Αιγαίο. Οι τουρκικές περιφερειακές φιλοδοξίες πρέπει να εναρμονιστούν με τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Κατά συνέπεια στο κάδρο εντάσσονται αντικειμενικά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Δεν είναι τυχαίο που, παράλληλα με την επίσκεψη Ερντογάν στο Κάιρο και εν μέσω περιόδου νηνεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Άγκυρα εξέδωσε navtex δεσμεύοντας μεγάλο μέρος του Αιγαίου σε απάντηση ελληνικής άσκησης και επαναφέροντας το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών. Σύντομα, τα νεοοθωμανικά σχέδια θα ταράξουν και πάλι τα νερά στο Αιγαίο.

Απέναντι στις εξελίξεις αυτές η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί αμήχανη. Ακολουθεί την πεπατημένη της ανάθεσης στις ΗΠΑ του ρόλου του επιδιαιτητή αναμένοντας από εκεί λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν από τις αντίθετες στο διεθνές δίκαιο αξιώσεις της Τουρκίας. H ελληνική ηγεσία, σαν να μην υπάρχει εμπειρία και ιστορική μνήμη, εξακολουθεί την πολιτική του πρόθυμου και δεδομένου εταίρου προσδοκώντας ανταλλάγματα, που δεν πρόκειται να έρθουν. Εμπλέκει ολοένα και βαθύτερα την Ελλάδα στις πολεμικές περιπέτειες στην Ερυθρά θάλασσα και στην Ουκρανία εκθέτοντας τον ελληνικό λαό σε πολύ μεγάλους κινδύνους.

Όμως η παλαιότερη και πρόσφατη εμπειρία έχει αποδείξει ότι οι ΗΠΑ δεν συγκινούνται από την προθυμία της Ελλάδας. Για τους δικούς τους λόγους στέκουν στη λογική των “ίσων αποστάσεων”, όπως φάνηκε για μια ακόμη φορά με την παράλληλη πώληση F-35 στην Ελλάδα και F-16 στην Τουρκία. Αυτή είναι όμως μια θέση που αντικειμενικά ευνοεί την Τουρκία, που ωθεί σε υποχωρήσεις από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Μπροστά στο ξετύλιγμα των νεοοθωμανικών σχεδίων της Άγκυρας και στην αμερικανική ενορχήστρωση, η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει στην πραγματικότητα μόνο μια διέξοδο. Τη χάραξη μιας ανεξάρτητης, φιλειρηνικής, πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, έξω από τα ΝΑΤΟϊκά πλαίσια. Όταν πάψουμε να είμαστε δεδομένοι, τότε θα αρχίσουν να μας υπολογίζουν.


 

εφημ. Documento, 4/2/2024


Υπάρχουν δέκα τουλάχιστον λόγοι για τους οποίους η νεολαία και η ακαδημαϊκή κοινότητα είναι αντίθετες στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

1. Γιατί ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνει ότι όποιος πληρώνει παίρνει πτυχίο. Βαθαίνει έτσι η κοινωνική αδικία σε βάρος των παιδιών που κόπιασαν, έδωσαν πανελλήνιες εξετάσεις, των οποίων οι γονείς κατέβαλλαν έξοδα από το υστέρημά τους. Εξ ορισμού τα παιδιά των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων αποκλείονται από τις σπουδές. Επιπλέον, περιορίζεται η δυνατότητα κοινωνικής ανέλιξης και η κοινωνική κινητικότητα. Περιορίζεται η αξιοποίηση και ανάδειξη από την κοινωνία των ταλαντούχων παιδιών από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνει πλήρης αναξιοκρατία αφού ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Σε πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια της Βρετανίας οι καθηγητές πιέζονται από τις διοικήσεις να περνούν όλους τους φοιτητές για να μην χάσουν πελάτες.

2. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα ιδιωτικά παντού στον κόσμο βασίζονται στην κρατική χρηματοδότηση ακόμη και σε ποσοστό που φτάνει ενίοτε το 70% (πχ. το ΜΙΤ) και 80%. Πρόκειται για κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα με χρήματα των φορολογουμένων.

3. Τα καλά πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο είναι τα δημόσια και σε κάθε περίπτωση τα κρατικά χρηματοδοτούμενα. Δεν είναι τυχαίο που σε επίπεδο ΕΕ το 83% των φοιτητών φοιτά σε δημόσια πανεπιστήμια. Ειδικά μάλιστα σε επίπεδο διδακτορικού -και αυτό δείχνει πολλά για το επίπεδο σπουδών- το 94% των υποψηφίων διδακτόρων εκπονεί τη διατριβή του σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια (παρά τα προβλήματα της υποχρηματοδότησης και άλλα) είναι από τα καλύτερα. Και μάλιστα η επιστημονική παραγωγή τους είναι συγκριτικά ανώτερη άλλων χωρών με μεγαλύτερη χρηματοδότηση.

4. Στις ιδιομορφίες της ελληνικής οικονομίας και αγοράς, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα είναι κατά κανόνα κακής ποιότητας, χωρίς επαρκείς υποδομές. Δεν πρόκειται να έρθουν εδώ καλά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Θα πρόκειται για αεριτζίδικη επιχειρηματικότητα. Τα διάφορα κολέγια θα βαφτιστούν πανεπιστήμια.

5. Οι διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι οι μισθοί στα ιδιωτικά είναι χαμηλότεροι από εκείνους των δημοσίων πανεπιστημίων, με εξαίρεση μια μικρή κλίκα ημέτερων, διευθυντικών στελεχών.

6. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι ο ορισμός της απουσίας ακαδημαϊκής ελευθερίας. Το διευθυντικό δικαίωμα του ιδιοκτήτη καθορίζει τι θα διδαχθεί, τι θα συζητηθεί, τι επιτρέπεται και τι όχι. Ας δούμε τις απολύσεις των πρυτάνεων του Χάρβαρντ και άλλων πανεπιστημίων πρόσφατα. Σημαίνει δηλαδή τον στραγγαλισμό της επιστημονικής προόδου, η οποία προϋποθέτει την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων, την κριτική σκέψη, την αμφισβήτηση.

7. Ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνει ότι η έρευνα θα καθορίζεται από τα κοντόφθαλμα κριτήρια της κερδοφορίας συγκεκριμένων επιχειρηματιών. Αντίθετα όμως, χρειαζόμαστε έρευνα για την κοινωνία, για την προστασία των ασθενέστερων, για την προστασία του περιβάλλοντος, την υπεράσπιση και τη βελτίωση της ζωής της ανθρωπότητας. Το εμβόλιο εντάντια στον κόβιντ παράχθηκε από τα κράτη. Ακόμη και στις ΗΠΑ το εμβόλιο παράχθηκε με κρατική χρηματοδότηση.

8. Ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνει ότι θα μειωθεί κι άλλο η χρηματοδότηση των δημόσιων πανεπιστημίων. Αυτό θα σπρώξει σε περαιτέρω εμπορευματοποίηση – ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους. Βήματα στην κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει από όλες τις κυβερνήσεις μετά το 1990 (πχ. νόμος Διαμαντοπούλου, Γαβρόγλου, δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, “αξιολόγηση-πιστοποίηση” κλπ), στη λογική των κατευθύνσεων της ΕΕ και της “Μπολόνια”. Τα δίδακτρα στα προπτυχιακά των δημόσιων πανεπιστημίων θα είναι το επόμενο βήμα.

9. Το βασικό πρόβλημα των δημόσιων πανεπιστημίων είναι η υποχρηματοδότηση, η οποία σήμερα βρίσκεται στο 1/3 εκείνης του 2008-2009 (και που ήταν ήδη ανεπαρκής). Στη χώρα μας το κράτος δαπανά ανά φοιτητή 1780 ευρώ έναντι 10.132 του ευρωπαικού μέσου όρου. Η αναλογία καθηγητών/φοιτητών στην Ελλάδα είναι 1 καθηγητής προς 49 φοιτητές ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 1 προς 16. Απο το 2009 το διδακτικό προσωπικό στη χώρα μας έχει μειωθεί κατά 22%.

10. Η ωμή, κυνική παραβίαση του άρθρου 16 συνιστά από μόνη της ένα τεράστιο πρόβλημα δημοκρατίας, που πρέπει να ευαισθητοποιήσει τον καθένα.

Υπάρχει αντίρροπο όραμα στον ευτελισμό των ιδιωτικών “πανεπιστημίων”. Είναι η δημόσια, δωρεάν αναβαθμισμένη ανώτατη εκαπαίδευση, υψηλών επιστημονικών προδιαγραφών, με κατάλληλες υποδομές, επαρκές καλά αμειβόμενο διδακτικό και διοικητικό προσωπικό, με φοιτητική μέριμνα. Το δημόσιο πανεπιστήμιο έχει τη δυνατότητα να εκπαιδεύει επιστήμονες υψηλής επιστημονικής συγκρότησης, με ειδίκευση, με πλατιά κουλτούρα, καθολική θεώρηση και κυρίως με κοινωνική ευιασθησία. Γιατί ο γιατρός, ο δικηγόρος, ο μηχανικός, ο χημικός, ο μηχανικός της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να έχουν κοινωνική ευαισθησία ειδικά σε μια εποχή που η επιστήμη μπορεί να προάγει την κοινωνική πρόοδο, αλλά μπορεί (σε λάθος χέρια) να αποδειχθεί καταστροφική για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.


 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 3-4/2024


Οι κυρίαρχες δυνάμεις στη χώρα μας διατηρούσαν ήδη από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους στενές σχέσεις με τους ισχυρούς της Δύσης. Αυτό καθόρισε την εξαρτημένη θέση της Ελλάδας, γεγονός που εκφράστηκε με την ακύρωση των δημοκρατικών Συνταγμάτων του αγώνα του 1821 και την επιβολή της μοναρχίας – τοποτηρητή των ξένων δυνάμεων.

Από την άλλη, η Αριστερά έχει αποδειχθεί ιστορικά ο συνεπέστερος υποστηρικτής της εθνικής ανεξαρτησίας. Η κορυφαία στιγμή υπήρξε η δημιουργία, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, του ΕΑΜ το οποίο αγκαλιάστηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού και έδωσε αταλάτευτα τη μάχη ενάντια στον κατακτητή. Την ίδια στιγμή, οι κυρίαρχες ελίτ είτε ανέμεναν παθητικά την απελευθέρωση από τους συμμάχους είτε, ένα μέρος τους, συνεργάστηκε με τους κατακτητές.

Στις μέρες μας απέναντι στις παράνομες τουρκικές αξιώσεις, που αντιτίθενται στο διεθνές δίκαιο, οι διάφορες κυβερνήσεις, λόγων των ιστορικών, στρατηγικών τους δεσμών, αναζητούν προστασία στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Αναζητούν λύσεις σε εκείνους που διαχρονικά τηρούν τάση “ίσων αποστάσεων”, δηλαδή αντικειμενικά ευνοούν την τουρκική επιθετικότητα. Η στάση αυτή των συμμάχων αναγνωρίστηκε -στα λόγια μόνο- από τον Έλληνα πρωθυπουργό, όταν δήλωσε (28.10.2021) ότι “η δυτική ψυχραιμία ενθαρρύνει την τουρκική αυθαιρεσία”.

Ας θυμηθούμε την Κύπρο του 1974, το δόγμα Λουνς, τη στάση των ΗΠΑ στα Ίμια, τις αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ το 1999 περί “διαφορών” με την Τουρκία, τις δηλώσεις Μέρκελ το 2020. Στο αίτημα της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ λαμβάνουν δήθεν ουδέτερη θέση ενθαρρύνοντας στην πράξη τα τουρκικά αιτήματα. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αντίστοιχα δεν αναγνωρίζουν εναέριο χώρο 10 ν.μ. στην Ελλάδα αλλά μόνο 6, όπως ακριβώς η Τουρκία. Στο ζήτημα της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12 ν.μ. επίσης οι ΗΠΑ είναι αντίθετες. Στην κρίση του 2020 έκαναν λόγο “για αμφισβητούμενα ύδατα στην ανατολική Μεσόγειο”.

Έτσι, η πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων να προσκολλώνται στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, οδηγεί σταδιακά στη διολίσθηση και στην απομάκρυνση από την υπεράσπιση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Επιπλέον, σε ένα διεθνές περιβάλλον κρίσης και ανταγωνισμών, οι κυβερνήσεις εμπλέκουν ολοένα και περισσότερο τη χώρα στους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς των ΗΠΑ αποδυναμώνοντας την εθνική άμυνα και εκθέτοντας το λαό στον κίνδυνο πολεμικής εμπλοκής για αλλότρια συμφέροντα (πχ. Ουκρανία, Ερυθρά θάλασσα). Αυτό γίνεται με την παροχή βάσεων και κάθε είδους διευκολύνσεων, με την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων εκτός συνόρων για ΝΑΤΟϊκές αποστολές και επιβαρύνοντας τον ελληνικό λαό με πανάκριβα εξοπλιστικά προγράμματα που προορίζονται να ενισχύσουν τους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και τα ταμεία των πολυεθνικών του πολέμου.

Αντίθετα ωστόσο σύμφωνα με γνώμες ειδικών, χρειάζεται η χάραξη μιας ανεξάρτητης αμυντικής πολιτικής. Απαιτείται ένα νέο αμυντικό δόγμα στη λογική του πιο αποτελεσματικού, φθηνού, βασισμένου στις νέες τεχνολογίες βληματοκεντρικού πολέμου. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό αντί οι πανάκριβες και δυσκίνητες εξοπλιστικές πλατφόρμες που μας πουλάνε οι “σύμμαχοι” (F-35 από εδώ, F-16 από εκεί).

Σε αντίθεση με την κυρίαρχη πολιτική η μελέτη των θέσεων της Αριστεράς δείχνει ότι αυτή τάσσεται με συνέπεια ενάντια στους δυο πυλώνες της εξάρτησης: ΝΑΤΟ και ΕΕ. Δείχνει επίσης ότι διακηρύσσει και επιδιώκει μια ανεξάρτητη αμυντική και εξωτερική πολιτική ειρήνης και προάσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων.



ΒΙΒΛΙΑ

ΒΙΝΤΕΟ

ENGLISH EDITION